คนดี

เวลาเราพูดถึงคนดี เราคงต้องพิจารณาด้วยว่าเขา ‘ดี’ ในบริบทใด

ถ้าในบริบทของพ่อที่ดี ลูกๆมีความสุขก็แสดงว่าพ่อดี ถ้าในบริบทของเจ้านาย ถ้าลูกน้องมีเงินใช้ ก็อาจจะเรียกว่าเจ้านายดี (ถึงเจ้านายจะไปโกงเขามา แต่เอาเงินที่โกงมาได้มาทำให้ลูกน้องรวยไปด้วย ลูกน้องก็ยังคิดว่าเจ้านายดี) หรือถ้าในทางศาสนาก็อาจจะบอกว่าคนไม่ดื่มเหล้านั้นคือคนดี แต่ถ้าคนดื่มเหล้านั้นทำให้ลูกๆมีความสุข ลูกๆของพวกเขาก็อาจจะเถียงว่า พ่อของเขาเป็นคนดี แม้ว่าในทางศาสนาจะบอกว่าเขาเป็นคนไม่ดีก็ตาม และเมื่อพ่อของเขาโดนตำรวจจับเพราะว่าไปโกงเขา ลูกน้องของพ่อก็อาจจะตกใจว่า เอ ก็เห็นว่าเจ้านายเขาเป็นคนดี ทำไมโดนตำรวจจับได้ แต่ฝ่ายกฎหมายบอกว่าเขาทำผิด คนดีของลูกน้องและพ่อ ก็อาจจะกลายเป็นคนไม่ดีไปเสียแล้วในตอนนี้

จะเห็นได้ว่า คนดี ไม่ใช่ค่าตายตัว การจะวัดว่าคนนี้ ‘ดี’ หรือไม่ ต้องพิจารณาในบริบทเป็นส่วนประกอบด้วยว่าเขา ‘ดี’ ในบริบทใด ไม่มีใครเป็นคนดีได้ในทุกบริบทหรอกครับ คนดี ก็มักจะดีได้ในบริบทใดบริบทหนึ่งเท่านั้น ดังนั้นถ้าเราจะเรียกว่าใครคนใดคนหนึ่งเป็นคนดี จะต้องบอกด้วยว่าเขาเป็น ‘คนดี’ ในบริบทใด

ถ้าเรามีนายกรัฐมนตรีที่เป็น ‘คนดี’ ในบริบทของคนรวย ทำให้คนรวยรวยมากขึ้น ผูกขาดการค้าขายได้มากขึ้น ได้สัมปทานของรัฐโดยไม่ต้องแข่งขัน แน่นอน นายกฯท่านนั้นต้องเป็นคนดี ในสายตาของคนรวยเหล่านั้น แต่ถ้านายกฯคนนั้นทำให้คนจนยิ่งจนลง ทำมาหากินยากเข็ญ ลำบากจนแทบฆ่าตัวตาย นายกฯคนนั้นก็คงไม่ใช่ ‘คนดี’ ในบริบทของคนจนเหล่านั้น

ถ้ามองในระดับของประเทศ นายกฯที่ทำให้ประเทศเจริญกว่าประเทศรอบข้าง มีความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ มีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทั้งทางสังคมและกายภาพ มีสวัสดิการแห่งรัฐที่ดี ในบริบทของประเทศแล้ว เราก็จะมองเห็นว่านายกฯคนนี้เป็น ‘คนดี’ แต่ในขณะเดียวกันถ้านายกฯเห็นแก่พวกพ้องสำคัญกว่าประชาชน กล่าวปรามาสดูถูกประชาชนอยู่เป็นนิจ เห็นผู้คนในประเทศเป็นเพียงแค่ไพร่อยู่ในอาณัติ ใช้อำนาจที่มีสร้างประโยชน์ให้แก่ตน ซื้ออาวุธรับค่านายหน้า เข้าไปบริหารรัฐทั้งที่ไร้ความสามารถ ในบริบทนี้ ก็คงไม่มีใครคิดว่านายกฯคนนี้เป็น ‘คนดี’ แน่ๆ

ถ้าเราพูดถึงคนที่มาบริหารบ้านเมืองเป็นคนดี เราอยากให้คนดีมาบริหารบ้านเมือง เราก็ต้องดูว่าเขาดีในบริบทไหน คนดี ไม่ใช่วาทกรรมที่ตายตัว พวกแกเลว พวกฉันดี อันนี้คงไม่ใช่ ดีหรือเลวนั้นล้วนอาศัยอยู่ในบริบทที่เราใช้พิจารณา ไม่ได้เป็นสิ่งที่แน่แท้ตายตัว หรืออีกนัยหนึ่ง ไม่ได้มีความหมายที่ตายตัวเสียด้วยซ้ำ คนที่ดีในบริบทหนึ่ง อาจจะเลวในอีกบริบทหนึ่งก็ได้ สิ่งที่สำคัญมากกว่าคือคนคนนั้น ‘ใช้การได้ (works)’ หรือเปล่า มีประสิทธิภาพในงานที่ทำหรือเปล่า สร้างผลลัพธ์ให้กับประเทศชาติรึเปล่า

ถ้าในบริบทของการสร้างผลลัพธ์ แล้วเขาใช้การได้ เขาทำให้ประเทศนี้ใช้การได้ ทำให้เศรษฐกิจดี ประชาชนทั่วไปมีอันจะกิน และสามารถเข้าถึงสวัสดิการต่างๆได้ครับถ้วน มีภาวะของสังคมที่ดี มีสิทธิเสรีภาพที่พึงมี นั่นแหละเขาถึงจะเป็นคนดีสำหรับประเทศไทยนี้