ระบบที่เสถียรคือระบบที่ตายแล้ว

สิ่งมีชีวิตทุกอย่างมีการเปลี่ยนแปลงและเรียนรู้ตลอดเวลา วิวัฒนาการในธรรมชาติ บางครั้งเกิดจากการสะสมของการเรียนรู้ บางครั้งก็เกิดจากอุบัติเหตุ  แต่ทุกครั้งท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงนั้นจุดเริ่มต้นของวิวัฒนาการจะเริ่มต้นจากความโกลาหลและวุ่นวายเสมอ  สิ่งมีชีวิตใดที่ไม่ยืดหยุ่นพอสำหรับการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ก็ต้องมีอันสูญพันธุ์ไปตามระบบของนิเวศน์นั้น ๆ

หรือแม้กระทั่งระบบของสิ่งที่ไม่มีชีวิต น้ำที่ถูกเร่งจนเดือดจนกลายเป็นไอ โมเลกุลของน้ำก็วิ่งชนกันให้วุ่นวาย แต่ผลที่ได้ก็คุ้ม ของเหลวเปลี่ยนสถานะกลายเป็นก๊าซ  สถานะของสสารที่มีความยืดหยุ่นสูงสุด

ในการที่จะคิดสิ่งใหม่ ๆ หรือเดินทางไปสู่วิวัฒนาการใหม่  บางครั้งนอกจากเดินทางย้อนกลับไปเรียนรู้จากอดีตแล้ว  ยังต้องทำความเข้าใจกับโอกาสใหม่ที่จะเกิดขึ้นท่ามกลางช่องว่างของความโกลาหล  เมื่อระบบเคลื่อนตัวออกจากระบบ ความเป็นไปได้ใหม่ ๆ ก็จะเกิดขึ้น และระบบมักจะปรับตัวเข้าสู่สถานะใหม่ที่คล่องตัวกว่าเสมอ สิ่งมีชีวิตก็จะวิวัฒนาการไปสู่สิ่งมีชีวิตที่ดีกว่าเดิม ความคิดใหม่ ๆ ที่จะเกิดขึ้นและทุกอย่างรอบ ๆ ตัวก็เปลี่ยนแปลงทุกอย่างรอบตัวเราไปสู่ สิ่งที่ดีกว่า

เป็นธรรมดาที่เมื่อสิ่งมีชีวิตมีความคุ้นเคยกับระบบที่เสถียรแล้วจะมีความคุ้นเคยกับความเสถียรนั้น และพยายามเสมอที่จะเดินทางเข้าสู่สมดุลย์ วิธีเดียวที่จะก่อให้ความไม่เสถียรได้นั้นก็เมื่อประชากรของระบบมีจำนวนมากขึ้น และมีผลทำให้ระบบมีความเสี่ยงต่อการขาดสมดุลย์มากขึ้น เนื่องจากกลไกที่รักษาสมดุลย์เดิมนั้นไม่สามารถรองรับจำนวนประชากรของระบบที่เพิ่มขึ้นได้ เมื่อนั้นความโกลาหลก็จะเริ่มก่อตัวขึ้นทีละน้อย และนำระบบเข้าสู่การเปลี่ยนแปลงไปสู่สมดุลย์ใหม่ และก่อให้เกิดวิวัฒนาการในที่สุด

ดังนั้นถ้าคิดจะมีชีวิตก็อย่ากลัวความวุ่นวายและการเปลี่ยนแปลง มิฉะนั้นก็คงไม่ต่างอะไรกับสิ่งมีชีวิตที่ตายแล้ว

บทความเขียนให้กับ http://www.creativethailand.org

02.02.2010

http://www.creativethailand.org/th/articles/article_detail.php?id=33