ลองดูไปรอบๆ ตัวสิครับ  มองให้เห็นรากของความเป็นคนไทย จะเห็นว่าคนไทยเป็นวัฒนธรรมที่สร้างสรรค์ที่สุดในโลก  ลายไทยที่งดงามที่สุดไม่ได้เขียนจากความจำ แต่เป็นความชำนาญ (Skill) ช่างเขียนลายไทยโบราณที่เก่งกาจ เขียนลายไทยทุกซอกมุมไม่มีซ้ำกัน เรียกได้ว่ามีการ ‘ออกแบบ’ ลายกันอยู่ทุกกระเบียดนิ้ว อย่างนี้ถ้าไม่เรียกว่าสร้างสรรค์ก็ไม่รู้จะเรียกว่าอะไร

ภาษาไทย เป็นภาษาที่คล่องตัวในการใช้ที่สุดภาษาหนึ่งในโลก สามารถใช้พยัญชนะ วรรณยุกต์ ออกเป็นเสียงได้ทุกภาษาในโลกได้อย่างใกล้เคียง มีไวยกรณ์ที่เคร่งครัดแต่ก็มีศัพท์แสลงที่เยอะที่สุด ภาษาวัยรุ่นเกิดขึ้นใหม่ทุกวัน ไม่ตาย แต่ก็สามารถร้อยเรียงเป็นบทกวีได้อย่างมีสุนทรียภาพ  มีความละเอียดอ่อนไหวงดงาม แต่ก็สนุกสนานได้ไม่แพ้กัน ผมมักจะคิดเอาเองบ่อยๆ ว่า ภาษาไทยนี่เองที่เป็นเหตุให้คนไทยเป็นคนอารมณ์ดี มองโลกในแง่ดี  มีจิตใจงดงาม และมีความคิดสร้างสรรค์อยู่ตลอดเวลา  ความคล่องตัวของภาษาทำให้เกิดความคล่องตัวของความคิด และการก้าวข้ามของความคิด (transpose) เกิดขึ้นได้ง่ายและว่องไว  อันนี้ก็เป็นเหตุให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ได้รวดเร็วเหมือนกัน

สมองของมนุษย์เกิดมาคิดมากกว่าหนึ่งเรื่องในเวลาเดียวกัน เหมือนเวลาเห็นผู้หญิงเดินมาแล้วบอกว่าสวย แล้วบอกไม่ได้ว่าสวยเพราะอะไร นี่ก็เป็นตัวอย่างการทำงานของสมอง ที่คิดมากกว่าหนึ่งในเวลาเดียว  บางครั้งรูปแบบของความคิดที่เป็นระบบ (pattern) นี้ก็เกิดข้ามไปมา คิดถึงเรื่องศิลปะแล้วก็ข้ามไปวิทยาศาสตร์ในเวลาเดียวกัน ก็อาจเกิดเป็นงานออกแบบขึ้นมาได้ เป็นต้น

ผมสังเกตุว่าศิลปะในแขนงต่างๆ ก็มีบ้างที่นำเอาการข้ามที่ว่ามาใช้ ภาพยนต์ ดนตรี ศิลปะสื่อผสมการแสดงต่างๆ ก็มีการก้าวข้ามที่ว่าเพื่อให้เกิดสิ่งใหม่ๆ อยู่เนืองๆ ก็อาจจะเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ได้ และก็โชคดีที่ความเป็นไทยแต่โบราณกาลก็เริ่มจากการก้าวข้ามไปมาจนเป็นวัฒนธรรมมไทย มีขอม มีจีน  แถมตอนท้ายมีฝรั่งเข้ามาปน วัฒนธรรมจึงทันสมัย สร้างสรรค์ และสวยงามอย่างที่เห็น

ถ้าเราเข้าใจความเป็นไทยอย่างที่เป็น  ประเทศไทยของเราก็น่าจะถูกปกคลุมด้วยความคิดใหม่ๆ โดยถ้วนหน้ากันอยู่เสมอ

บทความเขียนให้กับ http://www.creativethailand.org

09.12.2009

http://www.creativethailand.org/th/articles/article_detail.php?id=18